Đau vai: Nguyên nhân, dấu hiệu, triệu chứng và cách điều trị

Đau vai luôn là vấn đề phổ biến mà nhiều người phải đối mặt. Khớp vai là một phần quan trọng trong hệ thống cơ xương, có khả năng di chuyển và linh hoạt. Tuy nhiên, khi gặp vấn đề đau khớp vai, khả năng vận động của tay bị hạn chế và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Hãy cùng Diamondkhop tìm hiểu bài viết dưới đây nhé!

Cấu tạo của vai

Vai được biết đến như là một phần cơ thể linh hoạt, với cấu trúc phức tạp của các khớp vai. Các khớp bao gồm khớp ổ chảo (gồm xương cánh tay nối với xương bả vai) và khớp cùng vai đòn (gồm mỏm cùng vai nối với đầu ngoài của xương đòn).

Cấu trúc mô liên kết trong khớp vai giữ cho xương cánh tay ở vị trí đúng trong khớp. Bên trong khớp, có một màng hoạt dịch lót bên trong, tiết ra chất lỏng bôi trơn và cung cấp dưỡng chất cho khớp. Gân, dây chằng và cơ bên trong cũng hỗ trợ khớp vai và giữ cho nó ổn định.

Đau vai là gì?

Đau vai (hay còn gọi là Shoulder Pain) là tình trạng cảm thấy đau nhức ở vùng vai. Đây là một vấn đề phổ biến trong cộng đồng, ước tính có khoảng 20% dân số từng trải qua đau vai trong cuộc sống.

Theo các chuyên gia, tỷ lệ này chỉ xếp sau tỷ lệ mắc các bệnh lý liên quan đến đau lưng. Đau vai thường xảy ra ở người trẻ do tai nạn hoặc chấn thương. Tuy nhiên, khi tuổi tác gia tăng, sự tự nhiên hao mòn xảy ra ở khớp vai và gân cơ xung quanh. 

Điều này dẫn đến tình trạng đau kéo dài theo thời gian. Tuy nhiên, nếu được điều trị đúng cách, tình trạng đau sẽ được cải thiện và bạn có thể trở lại làm những việc mình yêu thích.

Nguyên nhân gây đau vai

Đau vai có thể được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu không điều trị căn nguyên, cơn đau có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, suy nhược và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. 

Việc sử dụng thuốc giảm đau chỉ mang tính tạm thời và không thể điều trị triệt để. Để chữa trị gốc rễ cho đau vai, việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả rất quan trọng.

Chấn thương

Chấn thương ở vùng vai thường xảy ra khi tham gia các hoạt động thể dục thể thao, đặc biệt là những môn yêu cầu sự vận động lặp đi lặp lại của cánh tay, chẳng hạn như bóng chuyền, cầu lông, bơi lội và cử tạ. 

Ngoài ra, chấn thương vai cũng có thể xảy ra khi bạn thực hiện các hoạt động như phơi đồ, giặt quần áo, với tay nâng quá cao.

Thoái hóa khớp vai

Khớp vai là một trong những khớp quan trọng trong cơ thể và thường phải chịu sự vận động thường xuyên. 

Khớp vai dễ bị thoái hóa do sự mòn sụn khớp, dẫn đến tổn thương của phần xương dưới sụn và làm cho các đầu xương bả vai không còn được bảo vệ, gây ra sự va chạm khi cử động. 

Quá trình này kéo dài làm mất đi lớp sụn tự nhiên và làm xơ hóa xương dưới sụn, tạo ra gai xương và hốc xương dưới sụn gây đau và sưng, khiến khớp cứng cộng.

Viêm khớp xung quanh vai

Viêm khớp xung quanh vai là tình trạng gây tổn thương và đau nhức ở các khớp, sụn và xương xung quanh vùng vai. Nếu viêm nhẹ, bệnh nhân có thể trải qua những cơn đau nhất thời; trong trường hợp nặng, cơn đau có thể lan rộng xuống cả bả vai, cánh tay, lòng bàn tay và xương tay. 

Theo các chuyên gia về xương khớp, nếu không được điều trị triệt để, viêm khớp xung quanh vai có thể gây ra những cơn đau kéo dài, dẫn đến các biến chứng về hệ xương, làm yếu và co bóp dần khớp vai, khiến người bệnh mất dần khả năng di chuyển cánh tay về phía sau.

Rách cơ chóp xoay vai

Rạn cơ chóp xoay vai, hay còn gọi là rạn cơ quay khớp vai, là tình trạng các cơ quay của khớp vai bị tổn thương một phần hoặc hoàn toàn. 

Đây là một vấn đề phổ biến ở khớp vai, tương tự như một chiếc máy hoạt động quá lâu sẽ dẫn đến mài mòn các gân cơ chóp xoay, gây ra tình trạng rạn/đứt cơ chóp xoay.

Trật khớp vai

Trật khớp vai là chấn thương khớp phổ biến nhất, chiếm khoảng 50-60% tỷ lệ trật khớp. Khi bị trật vai, người bệnh sẽ gặp đau cấp tính, phạm vi chuyển động của khớp vai giảm hoặc hoàn toàn mất, không thể di chuyển được. 

Cánh tay sẽ bị biến dạng so với vai ở trạng thái bình thường, xoay ra phía bên ngoài khoảng 30-40 độ. Cơn đau trở nên cực kỳ khắc nghiệt khi các cụm cơ bắp co thắt. Vị trí trật khớp vai có thể được nhìn thấy trực tiếp bằng mắt thường. Có thể xuất hiện vết thâm tím và cảm giác tê liệt, yếu ở vùng vai.

Đông cứng khớp

Đông cứng khớp là tình trạng khi khớp vai bị viêm và trở nên cứng, dẫn đến sự khó khăn trong việc di chuyển. Đồng tửng khớp vai chiếm khoảng 2% tổn thương ở vùng vai và thường xuất hiện ở người từ 40-60 tuổi, với tỷ lệ nữ cao hơn nam.

Có một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc đông cứng khớp, đặc biệt là trong bệnh nhân bị tiểu đường (10-20%). Một số bệnh lý liên quan khác có thể gây ra đồng tửng khớp vai bao gồm: bệnh cường giáp, bệnh nhược giáp, bệnh Parkinson và bệnh tim.

Cột sống cổ và ngực trên

Các vấn đề liên quan đến dây thần kinh trong cột sống cổ và ngực trên cũng có thể gây ra đau vai. Cơn đau thường bắt nguồn từ vùng cổ, kéo dài đến lưng trên và có thể lan ra phía sau khớp vai hoặc theo hướng bên ngoài của cánh tay.

Đau từ vùng xuất chiếu

Một số bệnh lý khác liên quan đến các cơ quan khác có thể gây ra cảm giác đau xuất hiện ở vai, chẳng hạn như sỏi mật, cảm giác thắt ngực, đau tim, viêm phổi, u phổi…

Triệu chứng khi bị đau nhức vai

Theo các nghiên cứu, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng khi bị đau nhức vai có thể khác nhau ở mỗi người. Tuy nhiên, các biểu hiện phổ biến nhất gồm:

• Cảm thấy đau sâu ở phần khớp vai, phía trước hoặc phía sau vai và phần trên cánh tay.
• Vai khó di chuyển.
• Yếu đau ở vai hoặc cánh tay trên.
• Cảm giác kim châm, ngứa ran, đau rát và hạn chế vận động.
• Nhận biết sớm các triệu chứng khi đau vai giúp người bệnh có thể tìm kiếm chăm sóc và điều trị kịp thời, tránh những cơn đau kéo dài ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và công việc.

Đối tượng dễ bị đau vai

Chứng đau vai phổ biến ở mọi độ tuổi, nhưng thường xảy ra ở những đối tượng sau đây:

• Người cao tuổi có hệ thống miễn dịch, cơ xương khớp và khả năng vận động giảm dần. Đặc biệt, hệ mạch máu của họ thường mất tính dẻo dai và đàn hồi, do đó, khả năng mắc chứng đau vai ở người cao tuổi cao hơn so với những người khác.
• Nhân viên văn phòng như lập trình viên, kế toán, kiến trúc sư… cũng là nhóm người thường gặp vấn đề đau cơ vai và đau khớp vai, đặc biệt khi ngồi lâu trước máy tính mà ít vận động.
• Vận động viên và người tập thể thao vượt quá khả năng (như cầu thủ bóng rổ, vận động viên cử tạ, người mang đồ nặng) có nguy cơ chấn thương cao, gây tổn thương trực tiếp như gãy xương hoặc trật khớp vai. Nếu không điều trị đúng cách, các tổn thương này có thể dẫn đến viêm xương khớp vai và tăng nguy cơ thoái hóa khớp vai.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Nếu người bệnh không biết rõ nguyên nhân gây ra đau cơ vai hoặc không biết cách điều trị cụ thể cho triệu chứng đau của mình, tốt nhất là tìm đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị.

Ngoài ra, nếu bạn gặp phải các triệu chứng tăng nặng sau đây, hãy đến gặp bác sĩ sớm để được điều trị kịp thời:

• Cơn đau mạnh ở cả hai vai, có dấu hiệu lan tỏa đến các vùng lân cận.
• Gặp chấn thương dẫn đến biến dạng khớp hoặc vai.
• Đau vai xảy ra thường xuyên vào ban đêm hoặc khi nghỉ ngơi.
• Cơn đau kéo dài mặc dù đã được điều trị tại nhà.
• Đau khi nâng tay hoặc thực hiện các hoạt động sử dụng tay.
• Sưng hoặc bầm tím đáng kể xung quanh khớp hoặc cánh tay.
• Gặp sốt, có dấu hiệu nhiễm trùng, sưng nóng và màu đỏ ở vùng vai.
• Xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau bụng, khó thở, nhịp tim tăng nhanh kèm theo cơn đau.

Phương pháp chẩn đoán đau vai

Để chẩn đoán đau vai, bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau:

Trước tiên, bác sĩ sẽ kiểm tra trực tiếp tình trạng đau ở khớp vai trái hoặc phải của người bệnh và thu thập thông tin về tiền sử bệnh. Sau đó, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm sau:

• X-quang khớp vai: Phương pháp này sử dụng tia X để tạo hình ảnh của khớp vai. Bác sĩ sẽ dựa vào các hình ảnh này để chẩn đoán các vấn đề liên quan đến bệnh lý của khớp vai.
• Siêu âm khớp vai: Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, thường được sử dụng để phát hiện tổn thương ở khớp vai như gân, các khớp và dây chằng ổ khớp. Trong quá trình siêu âm, bệnh nhân sẽ ngồi trong tư thế thấp hơn so với bác sĩ và thực hiện các yêu cầu khác để đạt được kết quả chẩn đoán chính xác hơn.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI là phương pháp tạo hình ảnh trong không gian ba chiều, cho phép đánh giá toàn diện cấu trúc của khớp vai như xương, sụn, bao hoạt dịch, dây chằng, gân cơ và các tổ chức mềm xung quanh khớp. Phương pháp này cung cấp thông tin chi tiết mà các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác không thể cung cấp được.

Các phương pháp điều trị đau vai

Khi gặp phải đau vai, bạn có thể tham khảo các phương pháp điều trị sau đây:

Nghỉ ngơi

Trong trường hợp cảm thấy đau hoặc cứng cơ vai do vận động quá mức, bạn nên nghỉ ngơi và tránh các hoạt động gây căng thẳng cho vai. Đôi khi, sau một thời gian nghỉ ngơi, cơn đau sẽ tự giảm đi.

Điều chỉnh tư thế và vận động

Nếu nguyên nhân gây đau vai là do tư thế không đúng hoặc cử động sai khi làm việc, bạn cần điều chỉnh tư thế và hạn chế những động tác gây căng thẳng cho vai. 

Trong thời gian này, hạn chế giơ tay quá đầu hoặc xoay vai đột ngột. Đồng thời, bạn có thể thực hiện những động tác nhẹ nhàng như căng duỗi cơ vai và ưỡn ngực để giảm cơn đau.

Chườm lạnh

Nếu cơn đau vai xuất hiện sau khi chơi thể thao, bạn có thể áp dụng lạnh lên vùng đau trong khoảng 15-20 phút mỗi lần, 3-4 lần mỗi ngày. Phương pháp này giúp giảm đau bằng cách làm giảm sự truyền tải xung động qua dây thần kinh và giảm kích thích cơ.

Sử dụng thuốc giảm đau

Có các loại thuốc giảm đau phổ biến sau đây:

• Paracetamol: 

Thường được sử dụng trong trường hợp đau khớp vai nhẹ. Tuy nhiên, hiệu quả giảm đau của paracetamol thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn. Nếu bạn có tiền sử suy gan hoặc suy thận, cần thận trọng khi sử dụng loại thuốc này. Đồng thời, sử dụng quá liều paracetamol có thể gây ra các tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt và khô miệng.

• Thuốc chống viêm không steroid: 

Nhóm thuốc này thường được sử dụng trong trường hợp viêm khớp vai và phải được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn có tiền sử viêm loét dạ dày-tá tràng, tăng huyết áp hoặc bệnh tim mạch, cần cân nhắc khi sử dụng loại thuốc này.

• Tiêm vào khớp và tiêm xung quanh khớp: 

Đây là phương pháp điều trị tại chỗ cho các bệnh lý như viêm khớp vai, hội chứng vai-tay… Tiêm vào khớp có hiệu quả nhanh chóng, nhưng lại có nguy cơ cao (đối với bệnh nhân đái tháo đường, tăng huyết áp không ổn định, bệnh lý máu, nhiễm nấm…). Tai biến có thể xảy ra nếu việc tiêm vào khớp không được thực hiện đúng thời điểm và theo quy trình đúng.

Ngoài ra, các biện pháp tiêm hoặc sử dụng thuốc giảm đau chỉ có tác dụng tạm thời và ngắn hạn, không điều trị nguyên nhân gốc rễ của cơn đau và có thể làm cho tình trạng bệnh tiếp tục tồn tại, gây tổn thương cho khớp vai. Vì vậy, người bệnh cần cân nhắc khi sử dụng các phương pháp này.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một phương pháp chữa trị dựa trên nguyên lý vật lý (bằng cách tập luyện hoặc sử dụng các thiết bị trị liệu hiện đại) để điều trị đau khớp vai mà không cần sử dụng thuốc.

Chương trình vật lý trị liệu thường được thiết kế với các mục tiêu như tăng cường sức mạnh của các cơ hỗ trợ khớp vai, giảm đau và phục hồi chức năng vận động của khớp vai.

Trị liệu Thần kinh cột sống

Trị liệu Thần kinh cột sống (Chiropractic) là một phương pháp chữa trị an toàn và hiệu quả, được nhiều chuyên gia y tế tại Hoa Kỳ và trên thế giới đánh giá cao. Bằng cách sử dụng các thao tác chỉnh hình nhẹ nhàng, các bác sĩ chuyên khoa sẽ điều chỉnh các cấu trúc xương khớp sai lệch về vị trí đúng ban đầu, giúp giảm đau cơ vai một cách tự nhiên mà không cần sử dụng thuốc. 

Phòng ngừa đau vai như thế nào?

Dưới đây là một số biện pháp đơn giản có thể giúp phòng ngừa các vấn đề liên quan đến xương khớp vai:

• Khởi động cơ bản trước khi tham gia vào hoạt động thể thao để làm ấm cơ, gân và dây chằng khớp vai, giúp tăng tính linh hoạt và tránh tổn thương không đáng có.
• Tránh nhấc vật nặng một cách đột ngột hoặc trong tư thế không thoải mái.
• Duy trì một chế độ ăn uống giàu protein (thịt, cá, trứng, sữa, đậu…) để duy trì sức khỏe cơ, xương, khớp và dây chằng. Ngoài ra, cần bổ sung canxi (hải sản có vỏ, sữa, đậu phụ…) và vitamin D (cá hồi, cá ngừ, nấm, trứng…) để hỗ trợ sự khỏe mạnh của hệ xương.
• Thường xuyên tập luyện thể dục và thực hiện các bài tập nhẹ nhàng cho vai. Lưu ý không tập luyện quá sức và kéo dài.
• Định kỳ kiểm tra sức khỏe để bảo vệ và phòng tránh các vấn đề liên quan đến xương khớp. Hãy lắng nghe lời khuyên từ bác sĩ để duy trì tính linh hoạt của hệ xương khớp.
• Qua việc tuân thủ những biện pháp trên, bạn có thể giảm nguy cơ đau vai và bảo vệ sự khỏe mạnh của hệ xương khớp.

Hi vọng những thông tin trên đã mang lại giá trị và hữu ích cho bạn. Nếu bạn hoặc thành viên trong gia đình có bất kỳ dấu hiệu đau vai nghiêm trọng hoặc không bình thường, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Sự chẩn đoán sớm sẽ giúp đảm bảo tình trạng sức khỏe và tránh những biến chứng tiềm ẩn.