Gai cột sống: Nguyên nhân, dấu hiệu, triệu chứng và điều trị

Ai đã từng trải qua chứng gai cột sống chắc chắn sẽ cảm thấy ám ảnh với những cơn đau và khó chịu mà bệnh này gây ra. Trong quan niệm dân gian,  được cho là hình thành do sự thừa canxi, và vì vậy, cần phải loại bỏ nó để giảm đau nhức cho người bệnh. Tuy nhiên, liệu điều này có phải là đúng và liệu bệnh có thể được chữa khỏi hay không? Hãy cùng Diamondkhop tìm lời giải đáp trong bài viết dưới đây nhé!

Bệnh gai cột sống là gì?

Bệnh gai cột sống, còn được biết đến như thoái hoá cột sống, có liên quan đến việc hình thành các phần xương giống như những chiếc gai ở phần phía ngoài hoặc hai bên của cột sống. Bệnh gai cột sống thường xảy ra tại nhiều vị trí trên xương sống, nhưng phổ biến nhất là ở cột sống thắt lưng và cổ.

Triệu chứng bệnh gai cột sống

Bệnh gai cột sống không thường gây ra những triệu chứng hoặc dấu hiệu rõ ràng để phát hiện. Người bệnh thường chỉ nhận biết khi bị đau đớn sau một thời gian dài và buộc phải đi khám bệnh. Tuy nhiên, nếu bạn lưu ý kỹ, có thể nhận thấy bệnh qua những triệu chứng sau đây:

• Thường xuyên cảm thấy đau nhức ở vùng thắt lưng hoặc cổ: 

Ở giai đoạn ban đầu, bệnh thường không gây ra đau nhức, chỉ có những biểu hiện như mỏi hoặc xơ cứng ở khớp xương. Sau một thời gian, những biểu hiện này sẽ chuyển thành những cơn đau thắt hoặc đau nhức, đặc biệt khi người bệnh vận động.

• Cơn đau có thể lan ra các chi: 

Đây là dấu hiệu của sự nghiêm trọng của bệnh. Đau không chỉ giới hạn ở cột sống, cổ, và thắt lưng, mà còn có thể lan rộng sang hai tay và thậm chí cả hai chân.

• Cảm giác tê bì và mất cảm giác ở chân tay: 

Như đã đề cập trước đó, bệnh gai cột sống liên quan đến việc hình thành các gai xương. Áp lực từ những gai xương này có thể gây ảnh hưởng đến hệ thống dây thần kinh và cơ bắp, dẫn đến cảm giác tê bì và mất cảm giác ở chân tay. Hơn nữa, sự chèn ép dây thần kinh cũng có thể gây ra tụt huyết áp, khó thở, và tăng tiết mồ hôi.

• Mất kiểm soát trong việc tiểu tiện và đại tiện: 

Đây là một biểu hiện mà người bệnh gặp phải khi bệnh gai cột sống đã phát triển nghiêm trọng hơn. Nguyên nhân của vấn đề này là do sự phát triển của các gai xương, dẫn đến hẹp lại các ống dẫn tủy. Do đó, người bệnh gặp khó khăn trong việc kiểm soát tiểu tiện và đại tiện của mình, và thường cần sự hỗ trợ từ người thân.

Nguyên nhân gây ra gai cột sống

Hiểu rõ căn nguyên gây bệnh là một trong những yếu tố quan trọng để có cách chữa trị và ngăn ngừa bệnh gai cột sống một cách hiệu quả.

Theo đó, trong hầu hết các trường hợp, gai xương hình thành do quá trình thoái hóa của cột sống và các tình trạng liên quan đến sức khỏe, bao gồm các vấn đề sau đây:

Tích tụ canxi

Quá trình thoái hóa gây mòn một phần của xương khớp, dẫn đến tích tụ dư lượng canxi (calcipyrophosphat), từ đó gai xương phát triển.

Chấn thương cột sống

Cơ thể con người có khả năng tự phục hồi sau chấn thương, bao gồm cả chấn thương ở cột sống. Tuy nhiên, quá trình này cũng có thể góp phần vào sự hình thành gai cột sống. Ví dụ, cơ thể sẽ tự động tăng cường lượng canxi tại các khu vực bị tổn thương của cột sống để khôi phục các phần mất đi. Điều này không may làm cho gai xương xuất hiện.

Viêm khớp mãn tính

Tương tự như chấn thương cột sống, việc tích lũy canxi để khắc phục sự mòn của lớp sụn do viêm khớp mãn tính gây ra cũng dẫn đến sự phát triển của gai xương, góp phần vào bệnh gai cột sống.

Như vậy, có thể thấy rằng nguyên nhân chính của bệnh xuất phát từ nhiều vấn đề gây tổn thương cho xương sống. Ngoài ra, một số yếu tố sức khỏe khác cũng có khả năng góp phần vào tình trạng này, bao gồm:

• Bệnh lupus và gout
• Béo phì
• Yếu tố di truyền (sức khỏe đĩa đệm không tốt ngay từ khi sinh ra)
• Thói quen sinh hoạt sai lệch, chẳng hạn như đi đứng, ngồi học, nằm ngủ…

Thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự hình thành của các gai xương. Cụ thể, thoái hóa cột sống làm cho sụn khớp dễ bị nứt vỡ, khiến cơ chế tự phục hồi của cơ thể được kích hoạt để bồi đắp canxi vào những vết nứt. 

Tuy nhiên, quá trình “bồi đắp” này không diễn ra đồng đều, dẫn đến tình trạng “thừa và thiếu” canxi, và hậu quả là sự hình thành các gai xương.

Đối tượng nào dễ bị gai cột sống?

Bệnh gai cột sống thường xảy ra ở các đối tượng sau:

• Những người làm công việc đòi hỏi sức lực lớn như khuân vác, bê hàng…
• Người có thói quen di chuyển, đứng, ngồi làm việc hoặc nằm ngủ với tư thế không đúng, gây ảnh hưởng đến vùng cột sống.
• Những người từng bị chấn thương, tai nạn hoặc tổn thương ở cột sống.
• Người thường xuyên sử dụng rượu bia, hút thuốc lá hoặc các chất kích thích khác.
• Người mắc bệnh viêm khớp cột sống mãn tính.
• Người có thừa cân hoặc béo phì.
• Người cao tuổi, người già bị lão hóa cột sống và tích tụ canxi.

Gai cột sống có nguy hiểm không? 

Gai cột sống có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Sự tồn tại của gai xương có nguy cơ tác động tiêu cực đến tủy sống và các dây thần kinh. Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra:

• Hẹp ống sống: Gai xương mới hình thành sẽ chiếm diện tích, làm hẹp ống sống. Điều này không chỉ gây đau nhức ở vùng xuất hiện gai xương mà còn có thể gây tê, yếu tay, chân.
• Bại liệt, mất khả năng lao động: Khi dây thần kinh bị chèn ép trong thời gian dài, chúng dần mất chức năng vận động, dẫn đến nguy cơ bại liệt.
• Rối loạn tiền đình: Thường xảy ra ở người bị gai đốt sống cổ, do lượng máu và oxy lưu thông lên não bị hạn chế, gây ra các triệu chứng của rối loạn tiền đình như buồn nôn, chóng mặt, khó giữ thăng bằng…
• Các biến chứng khác: Tăng hoặc giảm huyết áp, vẹo cột sống, mất ngủ…

Vì vậy, rất quan trọng để gặp bác sĩ nếu bạn thường xuyên cảm thấy sưng tấy hoặc đau nhức ở cổ, lưng, hông hoặc chân và gặp khó khăn mỗi khi cử động cơ thể. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp để ngăn ngừa biến chứng và cải thiện tình trạng bệnh.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Gai cột sống

Để chẩn đoán, người bệnh cần có các triệu chứng như đau ở vùng cổ, thắt lưng, mất cảm giác, tê bì ở các phần cơ thể liên quan. Bên cạnh đó, các xét nghiệm sau cần được thực hiện để đưa ra chẩn đoán chính xác:

• Xét nghiệm điện học: Xác định tốc độ truyền tín hiệu điện của thần kinh từ các bộ phận cơ thể như tay, chân đến não, nhằm đánh giá mức độ tổn thương dây thần kinh cột sống và loại trừ các nguyên nhân khác.
• Chụp X-quang: Hiển thị vị trí, tình trạng và mức độ ảnh hưởng của xương bị tổn thương, mất sụn hoặc thoát vị đĩa đệm, cũng như sự hình thành gai xương.
• Xét nghiệm máu: Giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây đau cột sống.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Tạo hình ảnh chi tiết về cấu trúc xương sống, giúp xác định các thay đổi trong xương.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Được sử dụng chủ yếu để đánh giá tình trạng tổn thương của đĩa đệm và dây thần kinh, mức độ chèn ép thần kinh, từ đó đưa ra phương án điều trị tối ưu.

Qua các biện pháp chẩn đoán này, bác sĩ có thể đưa ra đánh giá chính xác về tình trạng bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Bệnh gai cột sống có chữa được không?

Để giảm các triệu chứng đau và khôi phục sức khỏe, bệnh nhân cần tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh gai cột sống của mình. Dưới đây là một số phương pháp điều trị hiện nay:

Tập luyện với cường độ vừa phải

Bệnh nhân có thể thực hiện các bài tập nhẹ nhàng tại nhà như đạp xe, yoga, bơi lội, hoặc đi bộ để giảm đau gai cột sống. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ giúp giảm triệu chứng tạm thời và cần được kết hợp với các liệu pháp điều trị khác để đạt được kết quả tốt hơn.

Vật lý trị liệu

Ở nhiều quốc gia trên thế giới, như Hoa Kỳ, Đức, Anh, vật lý trị liệu là một phương pháp không xâm lấn được lựa chọn phổ biến cho điều trị gai cột sống. Đây là một phương pháp an toàn và hiệu quả, bao gồm sử dụng sóng ngắn, hồng ngoại và các bài tập phục hồi để cải thiện tình trạng bệnh.

Sử dụng thuốc Tây

Trong trường hợp gai cột sống, bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc như acetaminophen hoặc paracetamol, ibuprofen, naproxen để giảm đau. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các loại thuốc này chỉ làm giảm triệu chứng tạm thời. 

Sử dụng thuốc giảm đau thường xuyên có thể gây ra tác dụng phụ như ảnh hưởng đến dạ dày, viêm loét tiêu hóa, đục thủy tinh thể, tăng huyết áp, loãng xương và phản ứng dị ứng đối với steroid đối với những người mẫn cảm.

Phương pháp Đông y

Hiện nay, trên thị trường cũng có nhiều bài thuốc Đông y từ thảo dược thiên nhiên được sử dụng nhằm hỗ trợ cải thiện tình trạng gai cột sống. Tuy nhiên, hiệu quả của chúng chỉ mang tính tạm thời. 

Bên cạnh đó, tự ý sử dụng các bài thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ có thể gây hại nghiêm trọng cho gan và thận, gây rối loạn chuyển hóa và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng đến tính mạng.

Phẫu thuật

Trong trường hợp bệnh tiến triển nghiêm trọng hoặc không đạt được kết quả điều trị mong đợi bằng thuốc, phẫu thuật có thể được xem xét để loại bỏ gai xương trên cột sống. Tuy nhiên, phương pháp này không được các bác sĩ khuyến khích vì:

• Tồn tại rủi ro cao về biến chứng trong và sau phẫu thuật.
• Chỉ giúp giảm đau và gai xương có thể tái phát mọc ra chồi xương khác sau khi loại bỏ.
• Chi phí phẫu thuật không nhỏ, khiến cho không phải ai cũng có thể tiếp cận phương pháp này.

Điều trị gai cột sống bằng Phương pháp Chiropractic

Nguyên nhân gây đau nhức ở người mắc bệnh chủ yếu là do gai xương chèn ép và làm sai lệch cấu trúc của cột sống. Vì vậy, một phương pháp điều trị gai cột sống không sử dụng thuốc và không cần phẫu thuật mà nhiều người bệnh lựa chọn là Trị liệu Thần kinh Cột sống.

Cách phòng ngừa gai cột sống

Để ngăn ngừa sự hình thành gai cột sống, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Bổ sung chất xơ và vitamin D vào chế độ ăn hàng ngày.
• Hạn chế hút thuốc và tránh xa các thực phẩm gây tăng cân. 
• Không nên ngồi một chỗ quá lâu. 
• Tránh các môn thể thao quá sức và vận động mang vác vật nặng. 

Bằng cách tuân thủ các biện pháp trên, bạn có thể giảm nguy cơ hình thành gai cột sống và duy trì sức khỏe của cột sống.

Mặc dù không có phương pháp điều trị chữa trị gai cột sống một cách hoàn toàn, nhưng bạn vẫn có thể cải thiện các triệu chứng của bệnh bằng cách sử dụng thuốc tây y, dược liệu dân gian, luyện tập và duy trì chế độ nghỉ ngơi hợp lý. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là việc phòng ngừa bệnh hơn là chữa trị. Bạn nên thường xuyên đến bệnh viện để kiểm tra sức khỏe, định kỳ để phát hiện sớm các nguy cơ gây hại cho sức khỏe và điều trị kịp thời.