Đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống: Nguyên nhân và điều trị

Đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống là một vấn đề phổ biến mà nhiều người trải qua. Không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ khám phá nguyên nhân và các biện pháp để giảm đau đầu gối khi thực hiện các hành động này. Hãy cùng Diamondkhop tìm hiểu bài viết dưới đây nhé!

Nguyên nhân gây đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống

Đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu là do các vấn đề về xương và khớp gối hoặc các vấn đề về cơ và cân bằng cơ.

Các vấn đề về xương và khớp gối

• Viêm khớp gối

Viêm khớp gối là một tình trạng viêm nhiễm ở khớp gối, do nhiều nguyên nhân khác nhau, như nhiễm khuẩn, dị ứng, tự miễn hoặc thoái hóa. Viêm khớp gối làm cho khớp gối sưng, nóng, đỏ và đau nhức, đặc biệt khi vận động.

• Tăng sinh xương (xương gối trên)

Tăng sinh xương là một tình trạng bất thường ở xương, khiến xương mọc quá nhanh và quá dày, làm cho khớp gối bị biến dạng và hạn chế chức năng. 

Tăng sinh xương thường xảy ra ở người cao tuổi, người có bệnh lý về xương hoặc người bị tổn thương khớp gối. Tăng sinh xương có thể ảnh hưởng đến nhiều vị trí ở khớp gối, nhưng thường gặp nhất là ở xương gối trên (phần xương nhô ra phía trước của khớp gối).

• Thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là một tình trạng mà sụn bao bọc các đầu xương trong khớp gối bị mòn dần, làm cho các đầu xương ma sát nhau và gây ra đau, cứng và sưng. Thoái hóa khớp gối thường liên quan đến tuổi tác, thừa cân, vận động quá mức hoặc quá ít.

Các vấn đề về cơ và cân bằng cơ

Cơ và cân bằng cơ là những yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và linh hoạt của khớp gối. Các vấn đề về cơ và cân bằng cơ có thể làm giảm sức mạnh, dẻo dai và điều chỉnh của khớp gối, dẫn đến đau khi vận động. Một số nguyên nhân phổ biến là:

• Bị căng cơ đùi và chân

Cơ đùi và chân là những cơ chính hỗ trợ cho khớp gối. Khi bạn ngồi hoặc đứng lâu, các cơ này có thể bị căng thẳng hoặc co rút, làm cho khớp gối bị kéo lệch hoặc không được hỗ trợ tốt. Điều này có thể gây ra đau khi bạn thay đổi tư thế từ ngồi sang đứng hoặc ngược lại.

• Yếu tố cân bằng cơ

Cân bằng cơ là sự cân bằng giữa các nhóm cơ có chức năng ngược lại nhau trong việc điều khiển một khớp. Ví dụ, ở khớp gối, các cơ co kéo (flexor) và các cơ duỗi (extensor) phải được cân bằng để khớp gối có thể uốn cong và duỗi ra một cách linh hoạt. 

Nếu một nhóm cơ yếu hơn hoặc mạnh hơn so với nhóm cơ kia, sẽ làm cho khớp gối bị lệch hoặc không được điều chỉnh tốt. Điều này có thể gây ra đau khi bạn vận động khớp gối.

• Mất điều chỉnh cơ khớp gối

Điều chỉnh cơ khớp gối là sự phối hợp giữa các nhóm cơ liên quan đến khớp gối để duy trì sự ổn định và linh hoạt của khớp. Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như sức mạnh, dẻo dai, phản xạ và thói quen vận động của bạn. 

Nếu bạn mất điều chỉnh cơ khớp gối, bạn sẽ không thể điều khiển khớp gối một cách chính xác và an toàn, dễ bị đau khi vận động. Mất điều chỉnh cơ khớp gối có thể do nhiều nguyên nhân, như chấn thương, bệnh lý, tuổi tác hoặc thiếu tập luyện.

Triệu chứng và dấu hiệu của đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống

Đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống có thể có nhiều triệu chứng và dấu hiệu khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ của tình trạng. Một số triệu chứng và dấu hiệu thường gặp là:

Đau nhức và đau nhẹ

Đây là triệu chứng phổ biến nhất của đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống. Bạn có thể cảm thấy đau ở một hoặc cả hai bên của khớp gối, hoặc ở phía trước, sau hoặc bên trong của khớp gối. Đau có thể là đau nhức, đau nhói, đau buốt hoặc đau châm. Đau có thể tăng lên khi bạn vận động khớp gối, như khi đi bộ, chạy, leo cầu thang, quỳ gối hoặc ngồi xổm.

Sự cứng cằn và khó di chuyển

Đây là triệu chứng cho thấy khớp gối của bạn bị hạn chế chức năng và linh hoạt. Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi uốn cong hoặc duỗi khớp gối, hoặc khi thay đổi tư thế từ ngồi sang đứng hoặc ngược lại. Bạn có thể nghe thấy tiếng kêu lách cách hoặc xát xát khi vận động khớp gối.

Sự khó chịu và giảm khả năng hoạt động

Đây là triệu chứng cho thấy khớp gối của bạn bị ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Bạn có thể cảm thấy khó chịu và mệt mỏi khi phải vận động nhiều với khớp gối. Bạn có thể không thể thực hiện được các hoạt động yêu thích của mình, như thể dục, du lịch, làm việc hay chơi với con cái.

Sự phù nề và sưng tấy

Đây là triệu chứng cho thấy khớp gối của bạn bị viêm nhiễm hoặc tổn thương. Bạn có thể cảm thấy khớp gối bị sưng to, căng và nóng. Bạn có thể nhìn thấy sự phù nề ở da quanh khớp gối hoặc ở túi khí ở phía sau của khớp gối. Bạn có thể cảm nhận được sự tích tụ của dịch trong khớp gối.

Cách chẩn đoán đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống

Nếu bạn bị đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau để xác định nguyên nhân và mức độ của tình trạng của bạn:

Khám lâm sàng và phỏng đoán ban đầu

Bác sĩ sẽ hỏi bạn về triệu chứng, thời gian xuất hiện, tần suất, mức độ và các yếu tố làm tăng hoặc giảm đau. Bác sĩ cũng sẽ hỏi bạn về lịch sử bệnh lý, thói quen vận động, thuốc đang dùng và các vấn đề sức khỏe khác.

Bác sĩ sẽ khám khớp gối của bạn bằng cách nhìn, sờ, gõ và vận động. Bác sĩ sẽ kiểm tra sự ổn định, linh hoạt, hình dạng, kích thước, nhiệt độ, màu sắc và âm thanh của khớp gối. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra các cơ, dây chằng, gân và túi khí liên quan đến khớp gối.

Bác sĩ có thể phỏng đoán được nguyên nhân gây ra đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống dựa trên kết quả khám lâm sàng và triệu chứng của bạn. Tuy nhiên, để xác nhận chẩn đoán và loại trừ các nguyên nhân khác, bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm thêm các xét nghiệm hình ảnh.

Xét nghiệm hình ảnh

Có nhiều loại xét nghiệm hình ảnh khác nhau, nhưng ba loại phổ biến nhất để chẩn đoán đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống là:

• X-quang khớp gối: X-quang khớp gối là một phương pháp chụp ảnh bằng tia X để có được hình ảnh về các cấu trúc xương trong khớp gối. X-quang khớp gối có thể giúp bác sĩ phát hiện được các vấn đề về xương, như tăng sinh xương, thoái hóa xương hoặc gãy xương.

• MRI khớp gối: MRI khớp gối là một phương pháp quay phim bằng từ trường và sóng vô tuyến để có được hình ảnh chi tiết về các cấu trúc bên trong khớp gối. MRI khớp gối có thể giúp bác sĩ phát hiện được các vấn đề về xương, sụn, dây chằng, gân, túi khí hoặc dịch trong khớp.

• Siêu âm khớp gối: Siêu âm khớp gối là một phương pháp chụp ảnh bằng sóng siêu âm để có được hình ảnh về các cấu trúc mềm trong khớp gối. Siêu âm khớp gối có thể giúp bác sĩ phát hiện được các vấn đề về sụn, dây chằng, gân, túi khí hoặc dịch trong khớp.

Các phương pháp chẩn đoán khác

Ngoài các xét nghiệm hình ảnh, bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm thêm một số xét nghiệm khác để chẩn đoán đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống, như:

• Lấy mẫu dịch khớp: Bác sĩ sẽ dùng một kim tiêm để lấy một ít dịch trong khớp gối của bạn để phân tích. Điều này có thể giúp bác sĩ xác định được nguyên nhân gây viêm, nhiễm khuẩn hoặc gout.

• Thử nghiệm chức năng khớp gối: Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện một số bài tập và động tác với khớp gối để kiểm tra sức mạnh, dẻo dai, phản xạ và phối hợp của khớp. Điều này có thể giúp bác sĩ đánh giá mức độ ảnh hưởng của đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống đến chức năng và linh hoạt của khớp.

• Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ lấy một ít máu của bạn để kiểm tra các chỉ số về viêm, nhiễm khuẩn, dị ứng, tự miễn hoặc gout. Điều này có thể giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân khác gây ra đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống.

Các biện pháp tự chăm sóc đơn giản

Một số biện pháp tự chăm sóc đơn giản là:

Nghỉ ngơi và giảm tải trọng lên đầu gối

Đây là biện pháp quan trọng nhất để giảm đau và viêm ở khớp gối. Bạn nên hạn chế các hoạt động gây áp lực lên khớp gối, như đi bộ, chạy, leo cầu thang, quỳ gối hoặc ngồi xổm. 

Bạn nên nghỉ ngơi khớp gối trong những lúc cảm thấy đau hoặc sưng. Bạn cũng nên giảm cân nếu bạn thừa cân, vì cân nặng quá mức sẽ làm tăng áp lực lên khớp gối.

Thực hiện các bài tập và động tác tập luyện

Đây là biện pháp hữu ích để duy trì sức mạnh, dẻo dai và điều chỉnh của khớp gối. Bạn nên thực hiện các bài tập và động tác tập luyện dành cho khớp gối hàng ngày, như uốn cong, duỗi, xoay và kéo căng khớp gối. Bạn cũng nên tham gia các hoạt động vận động nhẹ nhàng và ít áp lực lên khớp gối, như đi bộ, bơi lội hoặc đi xe đạp.

Sử dụng băng keo và quần áo hỗ trợ

Đây là biện pháp giúp hỗ trợ và bảo vệ khớp gối khi vận động. Bạn có thể sử dụng băng keo để cố định và ổn định khớp gối, giảm ma sát và tăng cường chức năng của khớp. Bạn cũng có thể sử dụng quần áo hỗ trợ, như quần lót, quần tất hoặc quần nịt để giảm sưng, cải thiện tuần hoàn máu và giảm đau ở khớp gối.

Áp dụng băng chườm và nhiệt độ liệu trị

Đây là biện pháp giúp giảm đau và viêm ở khớp gối bằng cách ứng dụng nhiệt độ lên vùng da quanh khớp gối. Bạn có thể áp dụng băng chườm, như băng đá hoặc túi nước lạnh, để làm giảm sưng, nóng và đỏ ở khớp gối. 

Bạn cũng có thể áp dụng nhiệt, như túi nước nóng, chăn điện hoặc miếng dán nóng, để làm giãn các mạch máu, tăng lưu lượng máu và làm dịu các cơ ở khớp gối.

Hạn chế các hoạt động gây áp lực lên đầu gối

Đây là biện pháp giúp ngăn ngừa tổn thương thêm cho khớp gối. Bạn nên hạn chế các hoạt động gây áp lực lên khớp gối, như đi bộ, chạy, leo cầu thang, quỳ gối hoặc ngồi xổm. Bạn nên chọn các hoạt động nhẹ nhàng và ít áp lực lên khớp gối, như đi bộ, bơi lội hoặc đi xe đạp.

Dùng các loại thuốc giảm đau

Đây là biện pháp giúp giảm đau và viêm ở khớp gối bằng cách uống hoặc bôi các loại thuốc có tác dụng giảm đau và viêm. Bạn có thể sử dụng các loại thuốc không kê đơn, như ibuprofen, naproxen hoặc paracetamol, để giảm đau nhẹ hoặc trung bình ở khớp gối. 

Bạn cũng có thể sử dụng các loại thuốc bôi, như diclofenac gel, menthol cream hoặc capsaicin cream, để làm giảm cơn đau cục bộ ở khớp gối.

Điều trị và phòng ngừa

Có hai loại điều trị chính cho tình trạng này là điều trị không phẫu thuật và điều trị phẫu thuật. Bạn cũng nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa và lối sống lành mạnh để bảo vệ khớp gối khỏi các tổn thương nghiêm trọng hơn.

Điều trị không phẫu thuật

Có hai loại điều trị không phẫu thuật chính là vật lý trị liệu và điều trị bằng thuốc.

• Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một loại điều trị không phẫu thuật, sử dụng các phương pháp vật lý, như ánh sáng, nhiệt, điện, sóng siêu âm, sóng xung hoặc tập luyện để giúp cải thiện chức năng và giảm đau ở khớp gối. Vật lý trị liệu có thể giúp bạn giảm viêm, sưng và đau ở khớp gối, tăng sức mạnh, dẻo dai và điều chỉnh của khớp gối

• Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc thường được kê đơn bởi bác sĩ hoặc dược sĩ. Bạn có thể được kê đơn một số loại thuốc khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ của tình trạng của bạn. Một số loại thuốc thường được sử dụng là ibuprofen, naproxen hoặc diclofenac

Điều trị phẫu thuật

Có hai loại điều trị phẫu thuật chính là thay khớp gối và phẫu thuật chỉnh hình khớp gối.

• Thay khớp gối: Thay khớp gối là một loại điều trị phẫu thuật, trong đó bác sĩ sẽ cắt bỏ các đầu xương bị tổn thương trong khớp gối và thay thế chúng bằng các thành phần nhân tạo, được làm từ kim loại hoặc nhựa.
• Phẫu thuật chỉnh hình khớp gối: Phẫu thuật chỉnh hình khớp gối là một loại điều trị phẫu thuật, trong đó bác sĩ sẽ cắt bỏ hoặc thêm vào một phần xương để thay đổi hình dạng và góc của khớp gối.

Phòng ngừa và lối sống lành mạnh

Để phòng ngừa và giảm nguy cơ bị đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống, bạn nên áp dụng các biện pháp và lối sống lành mạnh sau:

• Giảm cân nếu bạn thừa cân, vì cân nặng quá mức sẽ làm tăng áp lực lên khớp gối.
• Uống nhiều nước, để duy trì sự ẩm ướt và linh hoạt của sụn. Bạn nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, hoặc tùy theo nhu cầu của cơ thể.
• Ngủ đủ giấc, để giúp cơ thể phục hồi và tái tạo các mô bị tổn thương. Bạn nên ngủ ít nhất 7 tiếng mỗi đêm, hoặc tùy theo nhu cầu của cơ thể.
• Ăn uống cân bằng và đa dạng, để cung cấp đủ dưỡng chất cho sự phát triển và bảo vệ của xương, sụn và cơ. Bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá, thịt nạc và sữa. Bạn nên hạn chế ăn nhiều đường, muối, chất béo, thịt đỏ và rượu.

Các biện pháp bổ sung hỗ trợ

Ngoài các biện pháp tự chăm sóc, điều trị và phòng ngừa đã nêu trên, bạn cũng có thể áp dụng một số biện pháp bổ sung hỗ trợ để giảm thiểu đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống. Một số biện pháp bổ sung hỗ trợ là:

Tìm hiểu về giày dép phù hợp

Khi chọn giày dép, bạn nên chọn một đôi giày có đế bằng và êm, để giảm áp lực lên khớp gối. Bạn nên tránh các loại giày có đế cao, nhọn hoặc trơn, vì chúng có thể làm cho khớp gối bị mất ổn định hoặc bị trượt té.

Bạn nên chọn một đôi giày có kích thước và hình dạng phù hợp với bàn chân của bạn, để giảm áp lực lên khớp gối. Bạn nên tránh các loại giày quá rộng hoặc quá chật, vì chúng có thể làm cho bàn chân bị mất cân bằng hoặc bị tổn thương.

Thay đổi thói quen về tư thế khi ngồi và đứng

Khi ngồi, bạn nên chọn một ghế có lưng tựa và đệm êm, để giảm áp lực lên khớp gối. Bạn nên ngồi thẳng lưng, không gập người hay chéo chân. Bạn nên để chân dưới sàn và duỗi khớp gối ở một góc khoảng 90 độ. Bạn nên thay đổi tư thế ngồi mỗi 15 phút và đứng dậy mỗi 30 phút để làm lưu thông máu và giảm cứng khớp.

Sử dụng đệm và gối hỗ trợ

Khi nằm ngủ, bạn nên chọn một chiếc đệm có độ cứng vừa phải, để giảm áp lực lên khớp gối. Bạn nên tránh các loại đệm quá cứng hoặc quá mềm, vì chúng có thể làm cho khớp gối bị lệch hoặc không được hỗ trợ tốt.

Sử dụng hỗ trợ từ bên ngoài

Khi không thể tự đi bộ được, bạn nên sử dụng một chiếc gậy, một chiếc nạng hoặc một chiếc xe lăn để di chuyển. Những thiết bị này sẽ giúp bạn duy trì sự cân bằng và ổn định khi vận động, cũng như giảm áp lực lên khớp gối.

Trên đây là thông tin về đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị có thể giúp bạn quản lý và giảm thiểu sự khó chịu từ vấn đề này. Hãy lưu ý các biện pháp phòng ngừa và luôn tìm kiếm sự tư vấn y tế nếu triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.