Khô khớp: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị và phòng ngừa

Bạn có biết khô khớp là một trong những bệnh lý xương khớp thường gặp ở người cao tuổi và người ít vận động? Bệnh gây ra những phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Vậy khô khớp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và phòng ngừa bệnh như thế nào? Hãy cùng Diamondkhop tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Khô khớp là gì?

Khô khớp là tình trạng khớp không sản sinh hoặc sản sinh không đủ chất nhờn bôi trơn khi sụn khớp hoạt động. Điều này dẫn tới những triệu chứng như khô cứng khớp, xuất hiện tiếng lạo xạo khi cử động khớp, đau nhức, hạn chế vận động và có thể gây thương tổn cho sụn và xương khớp.

Các khớp thường bị khô là khớp háng, khớp vai, khớp tay, đặc biệt là khớp gối

Một số vị trí khô khớp thường gặp

Khô khớp gối

Khô khớp gối là tình trạng khớp gối xuất hiện tiếng lục cục hay răng rắc mỗi khi di chuyển, hạn chế khả năng vận động khớp, có kèm đau nhức, sưng đỏ… Vì dịch bôi trơn trong khớp không tiết hoặc tiết ra không đủ để bôi trơn. Tình trạng này có thể xuất hiện tại một hoặc cả 2 bên khớp.

Khô khớp vai

Khớp vai là khớp lớn của cơ thể, có tần suất vận động nhiều. Do đó, khớp này rất dễ bị khô. Người bệnh khô ở khớp vai sẽ thấy khớp có tiếng lạo xạo hoặc lục khục khi vận động, cử động tay hoặc khi nắn bóp vai.

Khô khớp tay

Khô khớp tay là tình trạng những sụn khớp của bộ phận tay suy giảm tiết nhờn. Lớp sụn dần bị bào mòn, làm xương tay bị mất lớp màng bảo vệ. Bệnh thường được phân thành 3 dạng gồm khô khớp khuỷu tay, cổ tay và ngón tay.

Khô khớp háng

Đây là tình trạng suy giảm dịch nhờn bôi trơn trong khớp háng. Tình trạng này khiến khớp háng bị co cứng, khó mở rộng. Bệnh có thể xuất hiện ở cả người cao tuổi và người trẻ do ảnh hưởng tính chất công việc, các chấn thương khớp háng, những thói quen sinh hoạt…

Nguyên nhân gây bệnh khô khớp

Các nguyên nhân phổ biến gây khô khớp gồm: 

• Tuổi tác và thoái hóa khớp: Quá trình lão hóa tự nhiên có thể khiến bao khớp không sản xuất đủ dịch khớp, từ đó gây khô dịch khớp. 
• Mất cần bằng dinh dưỡng: Chế độ dinh dưỡng mất cần bằng, thiếu hụt vitamin, khoáng chất có thể làm giảm sản xuất dịch khớp. Điều này khiến xương khớp có nguy cơ tổn thương cao. Người bệnh rất dễ bị mắc bệnh xương khớp, gồm khô dịch khớp.
• Thói quen sinh hoạt: Lạm dụng các chất kích thích như rượu bia, hút thuốc lá, lối sống lười vận động hoặc lạm dụng khớp quá mức, thường xuyên vận động sai tư thế… cũng có thể là một trong các nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này.
• Thừa cân béo phì: Trọng lượng cơ thể càng tăng cao, các khớp càng phải chịu nhiều áp lực. Tình trạng này có thể làm mất sự ổn định của ổ khớp, khiến khớp dễ tổn thương, tăng nguy cơ mắc những bệnh lý xương khớp.

Dấu hiệu, triệu chứng khô khớp

Khi mới khởi phát, bệnh khô khớp thường rất khó phát hiện. Vì các triệu chứng thường không rõ ràng. Tuy vậy, nếu chú ý, người bệnh vẫn có thể nhận thấy một số dấu hiệu bất thường như:

• Đau khớp: Khi khởi phát, người bệnh sẽ bị đau nhẹ, thoáng qua tại khớp ảnh hưởng mỗi khi thực hiện những động tác co, duỗi, xoay khớp, thay đổi tư thế vận động đột ngột. Khi bệnh tiến triển, đau sẽ kéo dài và gia tăng khi vận động hoặc khi trời lạnh.
• Cứng khớp: Người bệnh sẽ cảm thấy cứng và hạn chế vận động ở các khớp bị ảnh hưởng. Tình trạng này thường nặng hơn vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi.
• Tiếng kêu lục cục: Do thiếu dịch nhờn bôi trơn, hai xương trong khớp sẽ ma sát vào nhau khi di chuyển. Điều này tạo ra tiếng kêu lục cục hay răng rắc.
• Sưng đỏ và nóng ở vùng khớp: Đây là biểu hiện của viêm nhiễm ở các mô xung quanh khớp do ma sát quá mức.

Bệnh khô khớp có nguy hiểm không?

Bệnh khô khớp không chỉ gây ra những phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày của người bệnh mà còn có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Một số biến chứng của bệnh gồm:

• Thoái hóa xương và sụn: Do thiếu dịch nhờn bôi trơn, hai xương trong khớp sẽ ma sát vào nhau khi di chuyển. Điều này làm cho xương và sụn bị bào mòn, mất lớp màng bảo vệ, dễ bị tổn thương và gây đau nhức.
• Viêm khớp: Do ma sát quá mức, các mô xung quanh khớp có thể bị viêm nhiễm, gây ra các triệu chứng như sưng đỏ, nóng, đau nhức và hạn chế vận động.
• Gai xương: Do xương và sụn bị hao mòn, các mảnh vỡ của chúng có thể tạo thành các gai xương nhỏ trong khớp. Gai xương có thể làm cản trở vận động khớp, gây đau nhức và kích thích viêm nhiễm.
• Biến dạng khớp: Do xương và sụn bị hao mòn, khớp có thể bị biến dạng, mất tính ổn định và linh hoạt. Điều này làm cho người bệnh khó di chuyển, gây ra các vấn đề về thẩm mỹ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ

Nếu bạn có các triệu chứng của khô khớp như đau nhức, cứng khớp, tiếng kêu lục cục… bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bạn cũng nên đến gặp bác sĩ ngay khi:

• Triệu chứng của bạn kéo dài hơn 3 tuần.
• Triệu chứng của bạn nặng hơn hoặc không giảm sau khi dùng thuốc giảm đau.
• Bạn có các biểu hiện của viêm nhiễm ở khớp như sưng đỏ, nóng, ấn vào đau.
• Bạn không thể vận động hoặc di chuyển khớp được.
• Bạn có các dấu hiệu của biến chứng như thoái hóa xương và sụn, gai xương, biến dạng khớp…

Chẩn đoán khô khớp

Để chẩn đoán khô khớp, bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:

• Hỏi về lịch sử bệnh lý và triệu chứng của người bệnh
• Thăm khám vật lý để kiểm tra tình trạng của các khớp
• Xét nghiệm máu để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự như viêm khớp, gút…
• Chụp X-quang để xem mức độ hao mòn của xương và sụn
• Chọc dịch khớp để kiểm tra lượng và chất lượng của dịch nhờn trong khớp

Phương pháp điều trị khô khớp

Điều trị khô khớp phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ và vị trí của bệnh. Một số phương pháp điều trị thông dụng gồm:

Dùng thuốc

Bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc giảm đau, giảm viêm và bảo vệ sụn khớp cho người bệnh. Một số loại thuốc thường dùng gồm:

• Thuốc giảm đau không steroid (NSAID) như ibuprofen, naproxen, diclofenac… để giảm đau và viêm ở khớp
• Thuốc bảo vệ sụn khớp như glucosamine, chondroitin, collagen… để kích thích sản xuất dịch nhờn và ngăn ngừa hao mòn sụn khớp
• Thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất như vitamin C, D, E, canxi, magie… để tăng cường sức khỏe xương khớp

Tiêm chất nhờn vào khớp

Đây là phương pháp điều trị bằng cách tiêm trực tiếp chất nhờn vào khớp bị khô. Chất nhờn có thể là dịch nhờn tổng hợp hoặc acid hyaluronic. Phương pháp này giúp bôi trơn khớp, giảm ma sát, giảm đau nhức và cải thiện chức năng vận động.

Vật lý trị liệu

Đây là phương pháp điều trị bằng cách áp dụng các biện pháp vật lý như nhiệt, lạnh, điện, sóng siêu âm, laser… để kích thích tuần hoàn máu, giảm viêm, giảm đau và tăng cường chức năng vận động của khớp.

Phẫu thuật

Đây là phương pháp điều trị cuối cùng khi các biện pháp khác không hiệu quả hoặc bệnh đã tiến triển nặng. Phẫu thuật có thể bao gồm:

• Nạo sụn: Đây là phương pháp loại bỏ các mảnh vỡ của sụn trong khớp để giảm ma sát và kích thích sản xuất dịch nhờn.
• Cấy ghép sụn: Đây là phương pháp cấy ghép sụn từ một vị trí khác trong cơ thể hoặc từ người hiến tặng vào khớp bị hao mòn để tái tạo lại lớp màng bảo vệ cho xương.
• Thay khớp: Đây là phương pháp thay thế toàn bộ hoặc một phần của khớp bị biến dạng bằng một khớp nhân tạo để cải thiện chức năng vận động và giảm đau.

Phương pháp cải thiện và phòng tránh khô dịch khớp

Để cải thiện và phòng tránh khô dịch khớp, người bệnh nên áp dụng các biện pháp sau:

• Duy trì chế độ ăn uống khoa học, cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cho xương khớp. Hạn chế ăn các thực phẩm gây viêm như đường, chất béo trans, thịt đỏ… Tăng cường ăn các thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, hạt chia, hạt lanh… để giảm viêm và bảo vệ sụn khớp.
• Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì để giảm áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và khớp háng.
• Tránh các thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia, ngủ không đủ giấc… để bảo vệ sức khỏe xương khớp.
• Tránh các hoạt động gây quá tải cho khớp như mang vác vật nặng, vận động mạnh, vận động sai tư thế… để ngăn ngừa tổn thương sụn và xương khớp.
• Bổ sung các sản phẩm hỗ trợ điều trị khô khớp như thuốc bôi, gel, viên uống… để giảm đau, viêm và kích thích sản xuất dịch nhờn trong khớp.
• Tập luyện thường xuyên để duy trì tính linh hoạt của các khớp. Chọn các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga… để không gây quá tải cho xương khớp.

Một số câu hỏi thường gặp

1. Bị khô khớp gối nên uống gì

Nếu bạn bị khô khớp gối, bạn nên uống nhiều nước để giúp cơ thể sản xuất dịch nhờn và loại bỏ các chất độc hại. Bạn cũng nên uống các loại nước ép từ rau củ quả như cà rốt, cần tây, dưa chuột… để cung cấp vitamin và khoáng chất cho xương khớp.

Ngoài ra, bạn có thể uống các loại trà có tác dụng giảm viêm và bảo vệ sụn khớp như trà xanh, trà gừng, trà quế…

2. Khô khớp uống gì

Ngoài nước và các loại nước ép từ rau củ quả, bạn có thể uống các loại thuốc bổ sung có chứa glucosamine, chondroitin, collagen… để kích thích sản xuất dịch nhờn và ngăn ngừa hao mòn sụn khớp. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh các tác dụng phụ hoặc dị ứng.

3. Khô khớp gối có nên đi bộ, tập thể dục?

Đi bộ và tập thể dục là những hoạt động có lợi cho sức khỏe xương khớp. Tuy nhiên, bạn nên chọn các bài tập nhẹ nhàng và phù hợp với tình trạng của mình. 

Bạn nên tránh các bài tập gây quá tải cho khớp gối như chạy bộ, nhảy dây, leo cầu thang… Bạn cũng nên mang giày thoáng mát và có đệm khi đi bộ hoặc tập thể dục để giảm áp lực lên khớp gối.

Khô khớp là một bệnh lý xương khớp phổ biến ở người cao tuổi và người ít vận động. Bệnh có thể gây ra nhiều phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày và các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Để phòng tránh và cải thiện tình trạng này, người bệnh nên duy trì chế độ ăn uống khoa học, tập luyện thường xuyên.